گاه شاهد هستيم كه افراد و به ويژه دختران نوجوان پس از پايان ماه رمضان دچار اختلالاتي در سلامت مي‌شوند كه اين امر به علت تغذيه نامناسب و شيوه غلط زندگي، به خصوص در اين ماه است. در اين مقاله به چند عادت نامناسب تغذيه‌اي افراد و به ويژه دختران نوجوان، در اين دوران پرداخته كه اين عادات موجب بروز عوارض مختلف در آنان مي‌شود.
۱) كمبود مصرف ميوه، سبزي و سالاد
از جمله مشكلات تغذيه‌اي دختران نوجوان در ماه رمضان، كمبود مصرف سبزي‌ها و ميوه‌هاي تازه و سالاد است. معمولاً نوجوانان ترجيح مي‌دهند با غذاي خود، نوشابه‌هاي گازدار استفاده كنند كه اين امر نه تنها برايشان مفيد نيست، بلكه زيان‌هاي زيادي نيز در بردارد.
از اشكالات مهم نخوردن سبزي‌ها و ميوه‌هاي تازه اين است كه ويتامين و مواد معدني به ميزان كافي به بدن نمي‌رسد و در نتيجه عوارضي از قبيل كاهش مقاومت در برابر بيماري‌ها، يبوست، ريزش مو و اختلالات بي‌شمار ديگري كه سلامت دختران نوجوان را به خطر مي‌اندازد، بروز مي‌كند.
۲) نخوردن سحري
چنانچه وعده سحري از برنامه غذايي ماه رمضان حذف شود به علت گرسنه ماندن شخص در زماني طولاني، مشكل كاهش قند خون پيش مي‌آيد كه پيامد آن، عوارض عصبي از قبيل احساس خستگي و كوفتگي، بي‌حوصلگــــي، عصبانيــت، پرخاشــگري، افسردگي، سردرد و سرگيجه مي‌باشد.
علاوه بر آن نخوردن سحري و گرسنه ماندن به مدت طولاني موجب احساس تشنگي، گرسنگي و بي‌طاقتي در برابر روزه و در نتيجه عدم موفقيت در روزه‌داري مي‌شود، بنابراين وعده سحري از اهميت خاصي برخوردار است و هرگز نبايد از برنامه غذايي ماه رمضان حذف شود.
۳) شروع افطار با آب سرد
در ماه‌هاي گرم سال و ايام تابستان به علت روزه‌داري و نخوردن آب در طول روز، معمولاً تشنگي يكي از مشكلات مهمي است كه گريبان‌گير افراد مي‌شود.
بهتر است وعده افطار را با آب ولرم، چاي، شير با كمي عسل يا خرما و مقداري نان پنير كم نمك و ترجيحاً يك تا دو عدد گردو آغاز كنند
به علت تشنگي بسياري از افراد، روزه خود را با آب سرد آن هم به مقدار زياد باز مي‌كنند كه اين امر مي‌تواند از نظر سلامتي اشكالاتي براي فرد در بر داشته باشد. مصرف آب زياد پس از مدت مديدي گرسنگي، موجب پر شدن معده و رقيق شدن شيره‌هاي گوارشي شده و مانع تأثير كامل شيره‌هاي گوارشي بر روي مواد غذايي مي‌گردد، در نتيجه هضم غذا دچار اختلال مي‌شود و سبب بروز عوارضي مانند پري و سنگيني دستگاه گوارش و بروز ناراحتي‌هاي گوارشي مي‌گردد، حال چنانچه آب مصرفي سرد باشد مي‌تواند علاوه بر عوارض فوق، موجب دل درد، نفخ و تشديد ناراحتي‌هاي گوارشي بشود. ضمناً اختلال در هضم و جذب غذا، نهايتاً باعث سوءتغذيه و عوارض ناشي از آن خواهد شد.
۴) افطار كردن با غذاي سنگين و مفصل
در برخي موارد ديده شده افرادي كه در ماه رمضان تغذيه صحيح ندارند و به خصوص آن‌هايي كه وعده سحري را از برنامه غذايي خود حذف مي‌نمايند، در ساعات روزه‌داري بسيار گرسنه مي‌شوند و به اين دليل به هنگام افطار، با غذاي اصلي كه معمولاً شامل مواد سرخ‌كرده، چرب و سنگين است تغذيه خود را شروع مي‌كنند. يكي از اشكالات اين فرم تغذيه اين است كه موجب تجمع چربي در بدن و چاقي مي‌شود. ضمناً چنانچه پس از مدتي طولاني گرسنگي ناگهان معده را پر از غذا آن هم غذايي چرب و سنگين بنماييم، موجب سنگيني و اختلالات گوارشي شده كه حتي ممكن است منجر به تهوع، اسهال و ساير ناراحتي‌هاي گوارشي شود كه در اين صورت هضم و جذب مواد مصرفي نيز دچار اختلال خواهد شد و به اين ترتيب شخص نمي‌تواند از غذاي مصرفي استفاده كامل بنمايد.
۵) افراط در مصرف مواد شيرين در وعده افطار
يكي از شايع‌ترين عادات نامناسب تغذيه‌اي در بين روزه‌داران، مصرف زولبيا، باميه و ساير مواد شيرين به مقدار زياد در وعده افطار و در مهماني‌هاي ماه رمضان است. به طور كلي مصرف مواد شيرين از عوامل بسيار مهم بروز چاقي است، همچنين افراط در مصرف انواع شيريني موجب افزايش چربي‌هاي نامطلوب خون شده و زمينه بدن را جهت ابتلا به اختلالات قلبي- عروقي فراهم مي‌سازد.
از ديگر مضرات مصرف مواد شيرين، پوسيدگي و خرابي دندان‌ها است، به خصوص چنانچه بلافاصله پس از مصرف اين مواد، دندان‌ها شسته نشوند. به اضافه اينكه در تهيه زولبيا، باميه، گوش فيل و مواد مشابه، معمولاً از مقدار زيادي روغن استفاده مي‌شود كه مصرف روغن زياد علاوه بر چاقي، موجب ناراحتي‌هاي قلبي- عروقي خواهد شد.
۶) ريزه‌خواري در فاصله بين افطار و شام
بعضي از افراد تصور مي‌كنند اگر در طول روز به علت روزه‌داري غذا ميل نمي‌كنند، مي‌توانند بعد از افطار تا هنگام خواب، به طور مداوم ريزه‌خواري نمايند. اين كار منجر به بروز اختلالات زيادي از جمله چاقي، ناراحتي‌هاي گوارشي و سوء تغذيه به علت نخوردن غذاي كافي و با كيفيت تغذيه‌اي بالا مي‌شود.
افراد ريزه‌خوار معمولاً مواد مصرفي خود را از بين مواد خوراكي حاوي كالري بالا و داراي ارزش تغذيه‌اي پايين انتخاب مي‌كنند كه اين مواد به طور معمول فقط مقدار زيادي انرژي به بدن مي‌رسانند و فاقد ارزش تغذيه‌اي بالا جهت تأمين نيازهاي تغذيه‌اي شخص هستند. مصرف چنين مواد غذايي به علت دارا بودن قند يا چربي بالا، جلوي اشتها را براي مصرف غذاي اصلي گرفته و در نتيجه انسان را مبتلا به سوء تغذيه مي‌نمايد. اين امر به خصوص براي دختران نوجوان اهميت زيادي دارد. ضمناً ريزه‌خواري يكي از عوامل مهم خستگي دستگاه گوارش و اختلالات گوارشي است.
۷) دير شام خوردن و مصرف غذاهاي سنگين در وعده شام
در ماه رمضان معمولاً افراد روزه‌دار به مهماني‌هاي افطار و شام دعوت مي‌شوند و بازار مهماني‌هاي فاميلي و دوستانه رواج زيادي دارد. در اين مهماني‌ها، اكثراً شام دير سرو مي‌شود، به طوري كه فاصله بين صرف شام و خواب كوتاه مي‌باشد. پيامدهاي اين نوع تغذيه عبارت است از سنگيني دستگاه گوارش به علت عدم تحرك پس از شام و مصرف شام سنگين، ايجاد اختلال در خواب شبانه به علت پري و سنگيني دستگاه گوارش كه يكي از عوامل مهم بي‌خوابي و بدخوابي است، بي‌اشتهايي فرد براي صرف سحري، كه مي‌تواند موجب مصرف نكردن سحري و يا صرف مقدار مختصري غذا در وعده سحري شود و نتيجه آن، اشكالات گرسنگي، تشنگي، ضعف، خستگي، عصبانيت، سردرد، سرگيجه و ساير عوارض عصبي، به علت افت قند خون است.
۸) حذف مواد نشاسته‌اي از برنامه غذايي
يكي از عاداتي كه معمولاً بين دختران نوجوان به خصوص در ماه رمضان رواج دارد حذف نان، برنج، سيب‌زميني، ماكاروني و ساير مواد نشاسته‌اي از برنامه غذايي است. اين گروه سني به علت ترس از چاقي، يكي از مهم‌ترين مواد مغذي مورد نياز روزانه خود را از الگوي غذايي حذف مي‌كنند. نتيجه آن، نرسيدن انرژي كافي به سلول‌هاي عصبي و در نتيجه بروز عوارض عصبي است كه تحمل آن براي افراد روزه‌دار مشكل مي‌باشد.
ضمناً افرادي كه مواد نشاسته‌اي را از برنامه غذايي خود حذف مي‌كنند به علت نياز سلول‌هاي عصبي به انرژي، تمايل زيادي به مصرف مواد قندي از خود نشان مي‌دهند و در مصرف اين مواد افراط مي‌كنند كه اين امر موجب بروز چاقي، پوسيدگي دندان‌ها و افزايش چربي‌هاي نامطلوب خون مي‌شود.
چند توصيه تغذيه‌اي
- وعده سحري هرگز فراموش نشود.
- در وعده سحري نبايد در مصرف گوشت، نمك و چاي افراط شود، زيرا موجب تشنگي در طول روز خواهد شد.
- مصرف مقدار كافي آب (۶ تا ۸ ليوان) در فاصله افطار تا سحري ضروري است.
- مصرف سبزي‌ها و ميوه‌هاي كافي و سالاد با آب ليموترش تازه و روغن زيتون جهت حفظ سلامت، پيشگيري از يبوست، افزايش مقاومت بدن و پيشگيري از خستگي، ضعف و سستي براي دختران نوجوان مفيد است.
- از افراط در مصرف زولبيا و باميه و... پرهيز شود.
- به جاي شيريني و مواد حاوي شكر، بهتر است انرژي مورد نياز دختران نوجوان از مواد نشاسته‌اي به ميزان متعادل دريافت گردد.
- بهتر است وعده افطار را با آب ولرم، چاي، شير با كمي عسل يا خرما و مقداري نان و پنير كم نمك و ترجيحاً يك تا دو عدد گردو آغاز كنند.
با رعايت نكات فوق مي‌توان مطمئن بود كه نوجوانان عزيز ماه رمضان و ايام روزه‌داري را با موفقيت به پايان رسانده و از سلامت كامل برخوردار خواهند بود.
نظرات شما عزیزان:
آمار
وبلاگ:
